Zezowate szczescie (1960)

Κατά τους επαίοντες (Ντίνα Ιορντάνοβα), ο Πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Μουνκ ανήκε σ΄ένα κίνημα στο Ανατολικοκεντρικό Ευρωπαικό σινεμά που εξέφραζε το "Βάρος της Ιστορίας". Όπως ο συμπατριώτης του Αντρέι Βάιντα ή ο Ουγγρος Istvan Szabo - θα μπορούσε κανείς να προσθέσει και τους Τσεχοσλαβάκους Jaromil Jires και Jiri Menzel- ο Μουνκ έκανε ταινίες που απεικονίζουν το άτομο σε αντιθεση με την ιστορία, προσπαθώντας να "ξεγελάσει" τα μαζικά κινήματα που οδήγησαν στον πόλεμο και την καταστολή.Στην τραγική κωμωδία Bad Luck(=κακοτυχία) (Zezowate szczescie, 1960) στηριζεται ακριβώς πάνω σ΄αυτό τον ατομικιστικό λόγο: είναι η ιστορία που διηγείται σε πρώτο πρόσωπο, κάνοντας αναδρομή ο "άχρωμος" Γιαν Πίσζτσικ, που αφηγήται την ιστορία της "κακοτυχίας" του που του υπονομευσε για πάντα την ζωή.Ο άνθρωπος τού ηθικού συμβιβασμού και το ατυχές παιχνίδι της τύχης είναι οικεία προσωπα στο τοπίο της Ανατολικοκεντικής Ευρώπης. Πρώτα μπορουμε να δούμε στην ταινία του Szabo "Συνταγματάρχης Ρέντλ (1985)" ένας ομοφυλόφιλος απόβλητος να χαράζει ο ίδιος μια θέση στην κοινωνία μέσα από την προδοσία (η Ιορντάνοβα αναφέρει τον Ρεντλ ως θύμα του "άνισου αγώνα μεταξύ ατόμου και ιστορίας") ή ο πρωταγωνιστής του Αντρέι Βάιντα "Δαντών (1983)".Ο Γιαν Πίσζτσικ στη ταινία που θα δείτε, είναι μια σκάλα κάτω, και απόζητάει πολύ λιγότερα από τους παραπάνω αναφερόμενους ήρωες: Οι στοχοι του είναι να βρει μια κοπέλα, να φορέσει μια κομψή στολή και να αποκτήσει πολλά χρήματα. Όπως και στον μυθικό στρατιώτη Σβέικ της Τσέχικης λογοτεχνίας, επιλέγει ακριβώς την λανθασμένη στρατηγική σε κάθε δεδομένη κατάσταση, αλλά δεν έχει την κωμικά ακλόνιτη πίστη του Σβέικ ακόμη και αν μοιράζεται την ολική του έλλειψη κατανόησης για την πορεία της Ιστορίας.
Η ταινία υποδηλώνεί ότι ο Πίσζτσικ είναι ο αντι-ήρωας της εποχής του. Ανίκανος για ιδεαλισμό ή ιδεολογία, αντικατοπτρίζει την αμηχανία του πιστεύοντας πως ζει σε μια συνεχή αβεβαιότητα. Η κωμωδία είναι κατα καιρους ευρεία, οι μετατοπίσεις στην αποχρωση μερικες φορες προκαλούν εκπληξη, η ειρωνία της ταινίας είναι γεμάτη ασάφεια και συμπόνια για όσους δεν είναι "σημαντικοί" για να συμμετάσχουν στην Ιστορία.