2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος / 2001: A Space Odyssey (1968)

Σε κάποια φάση ο Kubrick είχε οραματιστεί να παρουσιάσει το “Dr. Strangelove” σαν ένα ντοκιμαντέρ που έχουν δημιουργήσει εξωγήινοι. Παρόλο που αργότερα απέρριψε αυτήν την ιδέα, ενδιαφερόταν ακόμα να ασχοληθεί με μία ταινία επιστημονικής φαντασίας και γι’ αυτό έψαξε τους καλύτερους συγγραφείς αυτού του είδους. Το Φεβρουάριο του 1964, του συνέστησαν τον Arthur Clarke και 2 μήνες μετά συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη, όπου ο Clarke βρισκόταν για να επιμεληθεί ένα βιβλίο. Ο Kubrick εντυπωσιάστηκε από το μυθιστόρημα του Clarke, “Childhood’s end”, το οποίο μιλούσε για μία ανώτερη φυλή εξωγήινων όντων που θα βοηθούσε την ανθρωπότητα να καταστρέψει τον παλιό της εαυτό και να ξαναγεννηθεί πιο αναπτυγμένη.

Τα δικαιώματα για την ταινία είχαν ήδη αγοραστεί, αλλά η κεντρική ιδέα του βιβλίου αποτέλεσε τον πυρήνα της ταινίας που δημιούργησαν από κοινού οι Kubrick και Clarke. Ο Clarke θεώρησε ότι θα ήταν καλό να χρησιμοποιήσουν ως αφετηρία το διήγημά του, του 1948, “The Sentinel” - ένα “τετράεδρο” βρίσκεται στο φεγγάρι, το οποίο αποκαλύπτει στους εξωγήινους την ανθρώπινη παρουσία, όταν εισχωρούν σ’ αυτό. Από το Μάιο μέχρι τα Χριστούγεννα του 1964, ο Clarke έγραψε το μυθιστόρημα 2001: A Space Odyssey, όπως ονομάστηκε αργότερα, στο Chelsea Hotel (με πελάτες το William S. Burroughs κι άλλους beatnik συγγραφείς), όταν ο Kubrick εργαζόταν πάνω στο σενάριο. Δούλευαν ο ένας στις ιδέες του άλλου ώστε να δημιουργήσουν ένα συνεχές σύνολο.

Η ιστορία αναπόφευκτα κατέληξε σε ένα οπτικό πόνημα για την εξέλιξη του ανθρώπου. Οι αρχέγονοι πίθηκοι μαζεύονται για φαγητό και νερό και κοιμούνται μαζί. Αναγκάζονται να φύγουν από το νερόλακκο κι έτσι δεν μπορούν να επιβιώσουν εύκολα. Τότε ο μονόλιθος κάνει την εμφάνισή του. Ένας πίθηκος ανακαλύπτει πώς να χρησιμοποιεί τα κόκαλα σαν εργαλεία ή όπλα. Μαθαίνουν να κυνηγούν και να τρώνε τα ζώα που κάποτε έτρωγαν πλάι τους. Οι πίθηκοι ανακαταλαμβάνουν το νερόλακκο από τους αντιπάλους τους και χτυπάνε έναν από αυτούς μέχρι θανάτου.